فهرست محتوای مقاله
ترس از سخنرانی ، امری فراگیر در بین مردم
ترس از سخنرانی و صحبت‌کردن در جمع، امری شایع است و کسی نیست که از سخنرانی نترسد. این موضوع را باید دانست که هر تجربه‌ی جدیدی با ترس و استرس همراه است که سخنرانی هم در همین دسته قرار می‌گیرد.
خبر خوب این است که ترس از سخنرانی علاج دارد؛ حتی اگر در گذشته تجربه‌ی تلخی در سخنرانی داشته‌اید، باز هم می‌توانید آموزش ببینید و به آن غلبه کنید.
بسیاری از افراد با پذیرش این موضوع به دنبال راه حل رفته اند. از آنجا که سخنرانی چارچوب‌ها و روش‌های خاص خودش را دارد، به راحتی قابل یادگیری است. آنهایی که اراده کرده‌اند، این نقطه‌ی ضعف را برطرف کرده و چه بسا آن را به نقطه‌ی قوت خودشان تبدیل کرده‌اند.
اینجا قرار نیست از دیدگاه روان‌شناسی و خیلی علمی مسئله‌ی ترس را بررسی کنیم بلکه فقط به برخی دلایل شایع ترس از سخنرانی اشاره خواهیم کرد.
سخنرانان بزرگ هم در ابتدا از سخنرانی و ارائه در برابر دیگران ترس داشته‌اند اما با تمرین و تلاش و پشتکار بر آن غلبه کرده اند. بسیاری از سخنرانان هنوز هم قبل از ارائه اندکی ترس دارند ولی آن را کنترل و مدیریت می‌کنند.
برای غلبه بر ترس از سخنرانی باید منشأ و دلایل آن را بشناسیم. در مصاحبه با افراد مختلف به موارد زیر به عنوان دلایل ترس از سخنرانی اشاره شد؛ کتابها و مقالاتی که در این حوزه نوشته شده است نیز این دلایل را تأیید می کنند.
۱-ترس از قضاوت
۲-کمال‌گرایی
۳-نبود شناخت کافی از مخاطب
۴-پایین‌بودن اعتماد به نفس و عدم تسلط به موضوع
۵-ترس از محیط
در ادامه به تک‌تک این موضوعات می‌پردازیم؛ شما می‌توانید با رعایت موارد بالا ترس از سخنرانی خود را به حداقل برسانید.
۱- ترس از قضاوت
در برخی از جلسات در ابتدا بسیاری از اعضا به خاطر ترس از قضاوت، از صحبت‌کردن در جمع ترس دارند ولی وقتی که مطمئن می‌شوند قضاوت نخواهند شد، به راحتی مشارکت می‌کنند.
علاقه‌مندی این افراد به صحبت در جمع به مرور افزایش پیدا می‌کند و دیگر نگران قضاوت دیگران نیستند. واقعیت این است که بسیاری از ما هنگامی که می‌خواهیم در جمعی صحبت کنیم، قبل از صحبت و در گفتگوهای ذهنی با خودمان این سؤالات را مطرح می کنیم:
- اگر جذب صحبتم نشدند چی؟
- اگر از این موضوع خوش‌شان نیامد چی؟
- اگر پوشش من مناسب نبود چی؟
- اگر صحبت را خراب کردم چی؟
- اگر تپق زدم چی؟
- اگر حالم بد شد چی؟
این سؤالات و سؤالات دیگری از این دست، به این دلیل است که ما نگران طرز تفکر دیگران در مورد خودمان هستیم. واقعیت این است که در مرحله‌ی شروع سخنرانی، قضاوت دیگران اصلا نباید برای ما اهمیتی داشته باشد.
به هر طریقی که سخنرانی را ارائه کنیم مسلما تعدادی از افراد، منتقد ما خواهند بود و تعدادی از شنوندگان هم طرفدار پر و پا قرص صحبت‌های ما.
یادمان باشد که در بدترین حالت و حتی اگر موضوع به شیوه‌ای ارائه شود که غالب افراد را جذب نکند، باز هم کسانی خواهند بود که سخنان ما را دوست داشته باشند.
احتمالا تابه حال سخنرانی های افراد مهم دنیا را دیده‌اید که پشت تریبون می‌روند و صحبت می‌کنند. خب مسلما آن‌ها خیلی باید ترس بیشتری را تجربه کنند چون یک اشتباه کوچک پشت این تریبون در تاریخ ثبت خواهد شد ولی آن‌ها نگران هیچ‌چیز نیستند.
ما نگران چه هستیم؟ در سالن چندصدنفری یا کارگاه آموزشی کوچک و یا نهایتا چندهزارنفری ما که پخش زنده و همزمان هم ندارد چه اتفاقی قرار است بیفتد؟ پس واقعا دلیل نگرانی‌مان چیست؟ هر وقت در این گونه موارد نگرانی و ترس سراغ ما آمد با خود فکر کنیم: همه‌ی افراد دنیا ممکن است سخنرانی خود را خراب کنند و این موضوع، موضوعی طبیعی است.
۲- کمال‌گرایی
یکی دیگر از عوامل به‌وجود‌آورنده ترس از سخنرانی تله‌ی کمال‌گرایی است. کمال‌گرایی به این معناست که بعضی از ما سخنرانان دوست داریم مطلبی که ارائه می‌دهیم کامل‌ترین و بی‌نقص‌ترین باشد و از آنجایی که هیچ مطلبی بی‌نقص نیست دچار نوعی ترس و اضطراب می‌شویم.
کجای دنیا چیزی که ساخته‌ی دست بشر باشد بی‌نقص و کامل است؟ روند تکامل گوشی‌های تلفن همراه را ببینید؛ ممکن است هر تلفن همراه هنگامی که طراحی و تولید می‌شود در نوع خودش کامل‌ترین باشد ولی یک ماه بعد تلفن همراهی با امکانات بیشتر تولید می‌شود و این تکامل ادامه پیدا می‌کند.
من توصیه می‌کنم هر وقت دچار تردید شدید که مطلب‌تان کامل هست یا خیر، همین موضوع را تصور کنید! به خودمان بگوییم هر روز بهتر از روز قبل می‌شوم و مهم این است که ارائه داشته باشم. اگر دقت کرده باشید شرکت‌های بزرگ سازنده‌ی تلفن همراه بارها شده تلفنی عرضه کنند که دچار مشکلات بزرگی بوده باشد.
اما باز آن را عرضه کرده‌ند و سپس آن را بهبود بخشیده‌اند. ما هم می‌توانیم سخنرانی خود را بهبود ببخشیم؛ شرط این موضوع این است که اقدام کنیم و دچار کمال‌گرایی نشویم.
نکته‌ای که باید به آن دقت کنیم این است که در روزهای قبل از سخنرانی و هنگام جمع‌آوری مطالب، طراحی سخنرانی و درست‌کردن پاورپوینت، مثل بنز باشید! یعنی وقت خیلی زیادی برای آن نگذارید و سریع کارها را انجام دهید که دچار تله کمال‌گرایی نشوید.
۳- نبود شناخت کافی از مخاطب
یکی دیگر از علت‌های ترس از سخنرانی، نشناختن مخاطب است. وقتی شناخت کافی از مخاطبین نداشته باشیم، ترس و اضطراب‌مان برای سخنرانی بیشتر می‌شود.
نمی‌دانم تا به حال در هوای مه‌آلود رانندگی کرده‌اید یا خیر؟ وقتی در مه رانندگی می‌کنیم هر چقدر هم راننده‌ی باتجربه و چیرہ‌دستی باشیم باز هم با احتیاط و ترس حرکت می‌کنیم.
دلیل این امر مشخص است. چون شرایط جاده، اینکه آیا خودرویی از روبرو در حرکت است یا نه و اینکه آیا او به اندازه کافی به جاده و رانندگی مسلط است یا خیر، برایمان نامعلوم است.
نشناختن مخاطب در سخنرانی دقیقا مثل رانندگی در جاده‌ی مه‌آلود است. هر چقدر هم در سخنرانی حرفه‌ای باشیم، وقتی مخاطب را نمی‌شناسیم، ناخودآگاه ترس و استرس وجودمان را فرا می‌گیرد. بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از سخنرانی با روش‌های مختلف به شناختی نسبی از مخاطبین برسیم.
می‌توانیم با سوال‌پرسیدن از مخاطبان، اطلاعات بیشتری از آن‌ها کسب کنیم مثل:
- سن مخاطب
- هدف مخاطب از شرکت در جلسه
- جنسیت مخاطب
- شغل مخاطب
- تحصیلات مخاطب
- نحوه‌ی آشنایی مخاطب با شما
- شناخت اینکه آیا مخاطب در دوره‌ی آموزشی دیگری شرکت کرده است یا خیر
۴- پایین‌بودن اعتماد به نفس و تسلط‌نداشتن به موضوع
یکی دیگر از دلایل ترس از سخنرانی، تسلط‌نداشتن به موضوع سخنرانی است. تسلط‌نداشتن به موضوع باعث پایین‌آمدن اعتماد به نفس می‌شود و راه مقابله با آن، مطالعه در خصوص آن موضوع است .
اگر قرار است به اندازه‌ی ده‌دقیقه سخنرانی کنیم، باید حدود ده‌ساعت در مورد آن موضوع تحقیق و مطالعه کنیم. مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات باعث تسلط ما به موضوع سخنرانی و کاهش اضطراب می‌شود.
دیل کارنگی می‌گوید صد مطلب در مورد موضوعی که قرار است ارائه دهید جمع‌آوری کنید و نود عدد آن را دور بریزید. آن‌قدر مطلب جمع‌آوری کنید که به حد اشباع برسید.
همیشه سعی کنید اگر دوره و سخنرانی شما تکرار می‌شود موضوع جدیدی را بیان کنید چون مخاطب خواهد فهمید شما همیشه به‌روز و آپدیت هستید و مطالب جدیدی را ارائه می‌دهید.
۵- ترس از محیط
آخرین دلیل ترس از سخنرانی که در این مقاله بیان می‌شود ترس از محیط است. ساختار مغز ما به صورتی است که وقتی در جای جدیدی قرار می‌گیرد از آنجا می ترسد.
در واقع مغز ما از ناشناخته‌ها می‌ترسد. اگر می‌خواهید که ترس شما از سخنرانی کمتر شود باید قبل از سخنرانی خود در محیطی که سخنرانی دارید حاضر شوید و با آن محیط آشنا شوید.
وقتی این کار را بکنید و در آن محیط قدم بزنید و کاملا آشنا شوید، دیگر آن محیط برای شما ناآشنا نخواهد بود و همین امر سبب می‌شود ترس شما کاهش یابد.
جمع‌بندی
این موضوع را باید بارها با خود مرور کرد که ترس از سخنرانی همیشه هست چون ممکن است هر اتفاقی بیفتد؛ مهم رفتار ما نسبت به آن موضوع است و اینکه آیا آمادگی برخورد با این موضوع را داریم یا خیر.
اگر دلایل ترس خود را بشناسید می‌توانید بر آن غلبه کنید؛ پس پیشنهاد می‌شود حتما موضوعات مقاله دلایل ترس از سخنرانی را بارها مرور کنید تا بتوانید بر ترس خود غلبه کنید. درست است که ترس از سخنرانی قابل‌‌رفع است ولی این موضوع به خود شما بستگی دارد؛ هرچه‌قدر بیشتر تلاش کنید ترس کمتری هم تجربه خواهید کرد.