اشتباهات خطرناک در فن بیان

فن بیان در مقالات قبل توضیح کلی داده شد و همچنین به اصول و فنون یک سخنرانی و چگونگی بیان تاثیرگذار در آن پرداختیم. در این بحث به معرفی و توضیح کلی درمورد اشتباهات خطرناک در فن بیان و خطاهای متداول در سخنرانی می پردازیم.

از مشاهده سخنرانی های مختلف و خواندن کتاب های متنوع در زمینه فن بیان متوجه می‌شویم، که اغلب سخنران‌ها حین سخنرانی‌های خود اشتباهات مشابهی را مرتکب می‌شوند. البته باید دقت کنیم که ما معصوم و بدون اشتباه نیستیم. حتی قوی‌ترین سخنرانان هم اشتباه می‌کنند.

اما افراد موفق کسانی هستند که بتوانند از اشتباهات خود درس بگیرند، و دیگر آن اشتباهات را تکرار نکنند. از این رو می‌خواهم تعدادی از این اشتباهات را برای شما عزیزان بیان کنم که با کنار گذاشتن آن ها می توانید فن بیان قوی‌تری داشته باشید، لطفا تا آخر این مقاله از لذت برتر با ما همراه باشید.

برخی از اشتباهات خطرناک در فن بیان که ممکن است با آن برخورد کنید عبارت‌ند از:

کم‌گویی در فن بیان

کم‌گویی در فن بیان را اینگونه می‌توان بیان نمود که فرض کنید در یک سمینار آموزشی با موضوع اعتماد به نفس حضور پیدا می‌کنید. و برای آن هزینه‌ای هم پرداخته‌اید، البته هزینه همیشه پول نیست بلکه همین وقت شما هم نوعی هزینه است که با صرف آن می‌پردازید، و توقع شما از سخنران این است که کل زمان سمینار را به همین موضوع اختصاص دهد و اطلاعات مفید و کاربردی را در اختیار شما قرار دهد.

اما سخنران یک اشاره کوچک به موضوع بکند و سپس بقیه زمان را به تعریف خاطره های خود بپردازد، در اینجا چه حسی نسبت به آن سخنران در شما ایجاد می شود، دقت داشته باشید دیگران هم نسبت به ما همین حس را خواهند داشت.

در اینجا سخنران مطلبی که می‌خواسته بگوید را کم کرده و به حاشیه پرداخته است به این نوع سخنرانی کم‌گویی مطالب گفته می‌شود. اگر شما سخنران هستید یا می‌خواهید سخنرانی کنید هیچ موقع این اشتباه را مرتکب نشوید. مخاطب به شما مراجعه می‌کند و توقع دارد در مورد همان موضوع صحبت شود.

زیاده گویی در فن بیان

پرحرفی و زیاد گفتن سخنران، ناپسند و ناراحت کننده است. چون، این کار از طرفی موجب خستگی می‌شود و از طرف دیگر، به قدرت کلام نیز آسیب می‌رساند و آن را غیر مطلوب می‌سازد.
سعی کنید به عنوان سخنران اگر صحبت می‌کنید به مدت زیادی سخنرانی نکنید و اگر مطالب شما زیاد است آن را تقسیم بندی کنید و در چند نوبت بیان کنید.

پشت سر دیگران حرف‌زدن و شایعه سازی

صحبت کردن درباره افرادی که در میان ما حضور ندارند کاری منطقی به نظر نمی‌رسد چه برسد به اینکه به شایعه پراکنی نسبت به این افراد اقدام کنیم .
منظور از شایعه، گفتن حرف ها و نسبت دادن چیزهایی به انسان‌های دیگر است که حقیقت ندارد. فراموش نکنید که در فن بیان همه چیز روان و در جریان می‌باشد شایعه پراکنی مشابه با حباب‌های این جریان می‌باشد این حباب‌ها لحظه ای هستند و لحظه دیگر ناپدید می‌شوند.

گاهی هم به دور از چشمان شما ایجاد می‌شود، شک نکنید کسی که به شایعه پراکنی و بدگویی در طول صحبت خود بپردازد در آینده خودش قربانی همین برخورد دیگران می‌شود.

قضاوت کردن آن هم به غلط

اگر بخواهیم فردی باشیم که دیگران، رازهایشان را با ما در میان بگذارند باید از مقام قضاوت استعفا دهیم.
انسان‌ها برای صحبت کردن به کسانی نیاز دارند که پیش از صحبت پرونده آن‌ها را نبسته باشند. جامعه انسانی از مسئله قضاوت نابجا به شدت رنج می‌برد حتی فن بیان هم گاهی حریف این مشکل نمی‌شود، تنها لازم است برای برطرف کردن این چالش در خود و رفتارهای‌مان تغییر ایجاد کنیم.

منفی بافی و گرایش به منفی گرایی در سخنرانی

یکی از اشتباهات خطرناک در فن بیان که ما در طول سخن گفتن با دیگران تجربه می‌کنیم منفی‌بافی است. منفی‌بافی نه تنها در فن بیان بلکه در طول سخنرانی می‌تواند وجهه شما را خراب کند. برای اینکه انسان مثبتی در نگاه اطرافیان باشید باید نسبت به همه چیز با خوشبینی عمل کنید.
از به کاربردن حروف منفی ساز بپرهیزید، فردی که منفی باف باشد نمی‌تواند فن بیان خوبی داشته باشد و دیگران را تحت تاثیر قرار دهد.

نالیدن از مسائل مختلف و شکایت کردن

اگر قرار است با فن بیان و البته تکنیک های درخواست افزایش حقوق، مدیرتان را قانع کنید گله و شکایت کردن را برای همیشه کنار بگذارید. گله و شکایت کردن یکی از راه های انتقال امواج منفی است که همواره نکوهش می‌شود.

در طول سخنرانی خود اگر کلی مشکلات هم برای شما به وجود آماده است شما حق ندارید در طول سخنرانی از آن ها حرفی برنید چون به شدت روی مخاطب تاثیر می‌گذارد و باعث منفی شدن ذهن آن ها می‌شود.

بهانه تراشی در خلال صحبت‌ها

یکی از عواملی که موجب تغییر تفکر دیگران نسبت به شما می شود چنگ زدن به هر بهانه ای است که بتواند شما را از مخمصه نجات دهد. فراموش نکنید که انسان های شجاع همیشه بیشتر مورد قبول واقع می‌شوند و موفق‌تر هم هستند.

سوگیری در صحبت‌ها

عصبانیت بیش از حد، تعصب روی یک مسئله خاص موجب بسته شدن چشمان شما به روی حقیقت می‌شود. اگر قرار باشد نسبت به یک مسئله خاص بیش از حد واکنش نشان دهید نمی‌توانید شنونده خوبی باشید. حال آن که یکی از شروط جلوگیری از اشتباهات خطرناک در فن بیان همیشه خوب شنیدن و دوری از پرگویی می‌باشد.

از تعصب بپرهیزید و تنها زمانی سعی کنید فن بیان را به خوبی یاد بگیرید که بی تعصب و کاملا متعادل بتوانید برخورد کنید.

بحث‌های بی‌جا و بی‌مورد

سعی کنید این را به خوبی یاد بگیرید که بی تعصب و کاملاً متعادل بتوانید با مسائل مختلف برخورد کنید.
اعتقادات و ارزش‌های هر فرد چیزی نیست که یک شبه به وجود آمده باشد پس سعی کنید برای ارزش‌ها و اعتقادات هر فرد ارزش قائل شده و اگر با نظر شخصی افراد موافق نیستید این موضوع را مورد بحث قرار نداده و وجهه کاری خود را تحت تاثیر قرار ندهید.

برخی اشتباهات دیگر نیز در کنار اشتباهات خطرناک در فن بیان مستقیم می‌تواند سخنرانی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد که در ادامه با خطاهای متداول در سخنرانی آشنا می‌شوید.

نداشتن دانش و آمادگی کافی برای سخنرانی

زمانی با شکست در سخنرانی مواجه می‌شوید که نتوانید با دانش و آمادگی کافی روی صحنه حاضر شوید. فراموش نکنید که در طول سخنرانی همه چیز در دسترس شما قرار دارد و شما مسئول این جمعیتی هستید که قرار است در مقابل‌شان سخنرانی کنید، برای وقتی که دیگران برایتان گذاشته اند ارزش قائل شده و با ناشی‌گری وقت را تلف نکنید.

بدانید که این افراد با صرف هزینه و زمان، مشتاقانه برای شنیدن صحبت‌های شما آمده اند و می توانید نظر اکثریت را با صحبت‌ها و فن بیان‌تان به خود جلب کرده و یا برای همیشه از صحبت کردن با شما و یا شرکت در سخنرانی‌هایتان آن ها را مایوس کنید.

تمرکز بیشتر بر زبان بدن به ‌جای زبان گفتاری

پیش از این راجع به تکنیک‌های فن بیان صحبت کرده‌ایم. مسلما استفاده از زبان بدن مثل حرکت به اطراف، تکان دادن دست‌ها، برای تغییر جلسه سخنرانی لازم است، اما به یاد داشته باشید که زبان بدن و برخی از حالات چهره چاشنی صحبت‌های شما است، استفاده بیش از حد از ادویه نه تنها به خوشمزه‌تر شدن سخنرانی کمکی نمی‌کند بلکه آن را تلخ و سرگیجه‌آور می‌کند.

استفاده از طنز های بی‌جا و بی‌مورد

گاهی جو سخنرانی صمیمی تر از همیشه است و مخاطبان در سنین یکسان و نزدیکی قرار دارند بنابراین استفاده از شوخی مفید و راحت‌تر است.
اما در شوخی باید حد و مرز نگه داشته شود.

تمسخر اقوام، دین و آیین و مذهب افراد از بزرگترین اشتباهات در طول سخنرانی می‌باشد که ممکن است در خیلی از مواقع ناخود آگاه و برحسب شوخی بر زبان بیاید اما به یاد داشته باشید که ممکن است در طول آن جلسه باعث ایجاد شادی و سرگرمی حضار شود ولی در دراز مدت وجهه کاری شما را خراب می‌کند و اصلاح این کار تنها با تمرین و تکرار مستمر می‌تواند در ناخود آگاه شما کمرنگ شده و دیگر آن را به کار نبرید.

هدر دادن زمان سخنرانی و مدیریت نکردن تایم

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در سخنرانی حضور داشته باشید و خود سخنران بارها به استفاده بیش از حد از وقت خود اعتراف کرده باشد و با این حال از حرف زدن دست نکشیده باشد، در این موقع بدترین واکنش حضار ترک سالن بوده .
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی زمان خود را به خوبی مدیریت کنید که از پرگویی های بی دلیل بپرهیزید و از وقت تعیین شده تجاوز نکنید.

سخن گفتن پشت سر هم و بدون مکث

عجله در سخن گفتن و مدام حرف زدن در طول سخنرانی قطعاً خسته کننده است، افراد ظرفی به نام صبر و البته حافظه دارند، حتی اگر به خاطر شما مراعات و صبوری به خرج دهند هیچ بخشی از حرف‌های شما در ذهن‌شان ثبت نمی‌شود.

خشک صحبت کردن

شوخی در سخنرانی لازم است اما همیشه منظور از شوخی، گفتن جوک های خنده دار نیست. برای اینکه خشکی صحبت‌های شما برطرف شود و با بیان عباراتی صمیمیت میان شما و مخاطبان برقرار شود اولا کمی از لحن جدی خود بکاهید، ثانیا کاملا بر حقایق و آمار و نکات علمی تکیه نکنید، همیشه نمونه‌های عینی بسیار تاثیر گذار تر از نمونه های ثبت شده هستند و در خاطر افراد ثبت می‌شود.

سعی کنید از نمونه های موجود در سالن یا وقایع روزمره که برای همه افراد ملموس است استفاده کنید، در این صورت افراد منظور اصلی شما را درک می‌کنند و به شنیدن ادامه صحبت‌های شما ترغیب می‌شوند و سخنرانی موفق‌تری خواهید داشت.

استفاده بیش از حد از کلمات پیچیده و نا مانوس با مخاطب

اگر سخنرانی شما توام با کلمات و عبارات علمی نامفهوم باشد بیشتر شبیه یک فروشنده هستید تا سخنران!
فروشنده‌ای که می‌خواهد علمش را به رخ بکشد و نهایتا به مشتری بفروشد.

برای اینکه این برداشت از سخنان شما ایجاد نشود اول از همه از خلاصه‌گویی و کوتاهی کلام استفاده کنید. عبارات علمی را به سادگی برای مخاطبان توضیح دهید تا همه متوجه منظور شما بشوند.

استفاده بیش از حد و نامناسب از قیدها

استفاده از کلماتی نظیر احتمالاً، مسلما، قطعاً یا در واقع از اشتباهات خطرناک در فن بیان می‌باشد.
امیدوارم این نکات برای شما مخاطب محترم مفید بوده باشد . در مباحث بعدی به مهارت های کلیدی برای ارائه یک سخنرانی خوب خواهیم پرداخت.