وقتی حرف از فن بیان، به میان می‌آید بسیاری از افراد تصور می‌کنند که مخاطب این حرف ها فقط سخنران‌ها هستند و بس، اما حقیقت کاملا متفاوت است و باید با این موضوع کنار آمد که اگر در اجتماع زندگی می‌کنید، قطعاً به فن بیان خوب نیاز دارید و باید تکنیک‌های فن بیان خوب را آموزش بگیرید.
فن بیان یعنی اینکه بتوانید با تمام اجزای ارتباطی خود بهترین پیام را به مخاطبان ارسال کنید و دقیقاً آنچه مورد نیازتان است را دریافت کنید. در حقیقت فن بیان به معنای مجموعه‌ای از مهارت‌های کلامی و قواعد و تکنیک‌هایی است که در هنگام صحبت کردن به کار می‌بریم تا بتوانیم با بیانی جذاب و گیرا مخاطب خود را جذب کنیم.
برای صحبت کردن و داشتن فن بیان خوب لازم است که با دو مورد آشنایی داشته باشیم که در زمان‌های مورد نیاز در دام آنها گرفتار نشویم که نام آنها را تله‌های بیان می‌نامیم.
فهرست محتوای مقاله
۱- تله‌های درونی نداشتن فن بیان خوب
انسان‌هایی که از کودکی در خانواده‌هایی متولد و بزرگ شده‌اند که در آن خانواده بیان احساسات بین اعضای آن رد و بدل نمی‌شده و افراد آن خانواده به سختی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند، در بزرگسالی نیز مشکلات بین فردی خواهند داشت و نمی‌توانند آن طور که باید و شاید با دیگران ارتباط برقرار کنند. بنابراین فن بیان خوب به راحتی برای آنها پدید نمی‌آید و لازم است تکنیک‌های فن بیان را به خوبی فرا بگیرند.
آنها طریقه‌ی ابراز احساسات را ندیده‌اند، یاد نگرفته‌اند و بلد نیستند که چگونه احساسات خود را بروز دهند و به شدت احساساتشان را کنترل و سرکوب می‌کنند.[irp]
برای رفع این مشکل باید فرد، مهارت ابراز و بازگویی احساسات درونی‌اش را در حد معمول و در حد نیازش بیاموزند، تا در آینده بتواند فن بیان خوب داشته باشد.
بیان احساسات ارتباطی با جنسیت افراد ندارد، بلکه چه زن و چه مرد، در صورت بروز دادن احساساتشان نشان می‌دهند که از سلامت روان برخوردار هستند و احساساتشان را سرکوب نمی‌کنند.
همه‌ی افراد به دور خود حصاری به نام حریم شخصی دارند . ضخامت این دیوار در انسان‌های مختلف متفاوت است، در بعضی از افراد این دیوار بسیار نازک و در بعضی ضخیم است.
افرادی که دیوار حریم شخصی شان نازک است، رازهای زیادی از زندگی شخصی خودشان را برای بقیه بازگو می‌کنند. این افراد به راحتی و بدون هیچ مشکلی احساساتشان را ابراز می کنند و هیچگونه محدودیتی برای کنترل آنها در درونشان ندارند. این افراد می‌توانند در صورت استفاده از تکنیک‌های فن بیان به بهترین نحو ممکن با سایرین ارتباط برقرار کنند، و فن بیان خوب داشته باشند.
در مقابل افرادی هستند که با حصار بسیار ضخیمی دور خود را پوشانده‌اند و نه توانایی ابراز احساسات خود را دارند و نه افراد زیادی را به حریم شخصیشان راه می‌دهند. در نتیجه این افراد نمی‌توانندارتباط موثری با سایرین برقرار کنند و فن بیان خوب و گیرایی داشته باشند.
اینجاست که آگاهی از تله درونی می‌تواند به افراد کمک کند که اگر می‌خواهند ارتباط موثری داشته باشند، باید از درون خود شروع کنند تا زمینه برای انجام تکنیک‌های فن بیان فراهم گردد و شخص در آینده به مهارت فن بیان خوب دست پیدا کند.
۲- تله‌های بیرونی نداشتن فن بیان خوب
کامل نبودن دایره لغات نیز از دلایل فن بیان ضعیف می‌باشد، که این مورد هم به تعاملات اجتماعی فرد و ارتباطات او بستگی دارد. از این رو افراد باید بدانند که برای داشتن یک فن بیان خوب باید دایره لغات خود را هر روز بیش از پیش افزایش دهند که بهترین یاری رسان در این زمینه کتاب خواندن است.
در این مقاله و مقالات بعدی سعی کرده ایم مطالب و موضوعاتی را در زمینه تکنیک‌های فن بیان خوب در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.[irp]
افراد در زندگی روزمره خود ناچار به بیان گفته‌های خود هستند و این بیان کلمات در موقعیت‌های مختلفی برای هر فردی رخ می‌دهد، موقعیت‌هایی که اگر فن بیان خوب داشته باشیم می‌تواند فرصت فوق العاده‌ای را برای ما به ارمغان بیاورد.
شما هر موقعیت کاری و شرایطی که داشته باشید زمان‌های بسیار زیادی را مشغول استفاده از بیان خود هستید و از همین رو ضروری است که فن بیان خوب داشته باشید؛ تا در درجه اول همه افراد از هم صحبتی با شما لذت ببرند و در درجه دوم شما نیز به مقاصد خود برسید و انسان موفقی باشید.
اگر نگاهی به انسان‌های موفق که تاریخ آنها را به یاد می‌سپارد بیندازید می‌بینید که همه و همه با فن بیان خوب از کاریزمای فوق‌العاده‌ای برخور دارند.
گفت و گو؟ سخنرانی؟ مذاکره؟ مجری گری یا…؟
در این قسمت سعی داریم واژه‌های مختلفی همچون گفت و گو، سخنرانی، مذاکره، مجری‌گری را تعریف کنیم و دقیقاً توضیح دهیم که هر کدام از این کلمات چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
گفتگو
گفتگو در حقیقت متداولترین کاربرد بیان است و هرکس حتی آن عزیزی که توان سخن گفتن را ندارد، یعنی لال است، در طول زندگی خود گفتگوهای فراوانی را خواهد داشت و هر چقدر ارتباطات انسانی افراد بیشتر باشد یقیناً گفتگوهای بیشتری خواهند داشت.
این گفتگوها هم در زندگی روزمره، هم زندگی تحصیلی و هم زندگی شغلی بسیار موثر است. شاید در بسیاری از موارد بتوان گفتگو را معادل آداب معاشرت کلامی قرار داد؛ با این تفاوت که در گفتگو علاوه بر آداب معاشرت باید با تأثیر کلام نیز آشنا بود.
یک گفتگوی خوب اگر به صورت کامل صورت بگیرد می‌تواند تاثیرات مطلوب و بسیار ملموسی را برای شما ایجاد کند و در نتیجه موفقیت را به همراه خواهد داشت.
سخنرانی
در سخنرانی قضیه نسبت به گفتگو متفاوت است. در زمان سخنرانی ما از توان کلامی خود در راستای صحبت کردن با یک جمع استفاده میکنیم.
سخنرانی کردن برای همه ما موضوعی آشناست. حداقل سخنرانیهای زیادی را شاهد بوده‌ایم.
به طور یقین سخنران‌ها کسانی هستند که توجه ما را نسبت به خود معطوف می‌کنند و در کل مخاطبان را میخکوب می‌کنند. سخنرانی نسبت به گفت‌وگو کمی رسمی‌تر است و تعامل و ارتباط کمتری بین مخاطبان و سخنران وجود دارد و معمولاً هدف خاصی را در پی دارد.
فردی که سخنرانی می کند باید فن بیان خوب داشته باشد تا بتواند مطالب را به نحو احسن منتقل کند. علاوه بر آن یک سخنران به توانمندی‌های دیگری مثل توان دسته بندی مطالب و ارائه موثر نیاز دارد.
مذاکره
در مورد مذاکره می‌توان اینگونه توضیح داد که مذاکره فرایند گفتگو محور است که روی یک موضوع مشخص به منظور حل یک اختلافی و رسیدن به منافع مشترک بین دو یا چند نفر یا گروه انجام می‌پذیرد.
در روش‌های فنون مذاکره شما می‌آموزید که چطور یک جلسه را شروع کنید، پیگیری کرده و به انتها برسانید. همچنین پیشنهادات خود را بیان کرده، نحوه ارائه پیشنهادات و همچنین نوع واکنشی که در مقابل پیشنهادات باید انجام دهید بیان می‌شود.
تله‌های مذاکره نیز موضوع بسیار مهمی است که باید دقت کنید در دام آنها گرفتار نشوید.[irp]
مذاکره یکی از اصلی‌ترین کاربردهای فن بیان خوب است، و هر فردی در زندگی خود بارها مجبور به مذاکره می‌شود. در ادامه چند مورد از مواردی که ممکن است برای شما نیز پیش بیاید را با هم بررسی میکنیم:
۱- ممکن است از مدرسه، دانشگاه یا محل کار در شرف اخراج باشید و بخواهید خود را نجات دهید.
۲- در جلسه خواستگاری بخواهید نیازها و خواسته‌های خود را مطرح کنید.
۳- شرکتی که در آن کار می‌کنید از شما بخواهد با یک نهاد و شرکت دیگر قرارداد ببندید.
۴- یک معلم هستید از مدیر مدرسه درخواستی دارید.
۵- می‌خواهید جایی استخدام شوید و پیشنهادها و درخواست خود را ارائه دهید.
۶- قصد ارائه یک طرح به مجموعه‌ای را دارید.
۷- این ترم در دانشگاه اگر مشروط شوید کارتان تمام است و نیاز است که با استاد مذاکره کنید.
۸- در دادگاه از شما شکایت شده، یا شکایتی مطرح کرده‌اید و می‌خواهید منظور خود را بیان کنید.
۹- برای شرکتتان نیاز به وام دارید و لازم است که با رئیس شعبه وارده مذاکره شوید.
به غیر از سخنرانی، گفتگو و مذاکره، کاربردهای دیگری همچون گویندگی، مجری گری وجود دارد که توضیح آن در این مجال نمی‌گنجد.